نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، گروه علوم ارتباطات

2 دانشجوی دکتری علامه طباطبائی، گروه علوم ارتباطات

چکیده

تلویزیون در مقام ابزار بازنمایی نقش مهمی در ترویج و بازتولید آموزه‌های گفتمان غالب دارد. تصاویر تلویزیونی صرفاً ابژه­های جذاب و سرگرم‌کننده یا منتقل‌کننده اطلاعات و آگاهی نیستند، بلکه دلالت­ها و ارزش­های فرهنگی خاصی را در خود نهفته دارند. پژوهش حاضر با مطالعه مجموعه تلویزیونی پایتخت 5 در پی واسازی ارزش‌ها و الگوهای رفتاری بازنمایی شده است. به‌طورکلی این مطالعه در صدد آن است که نشان دهد؛ چه ارزش­های فرهنگی و الگوهای رفتاری در این مجموعه تلویزیونی بازنمایی شده­اند و مکانیسم بازنمایی آن‌ها چگونه بوده است. این پژوهش برای رمزگشایی مضامین و دلالت‌های فرهنگی این مجموعه تلویزیونی از رویکرد کیفی و روش نشانه‌شناسی استفاده کرده است. یافته‌ها نشان داد این سریال دلالت­ها و ارزش­های فرهنگی خاصی را در قالب ایدئولوژی سرمایه­داری مردسالار به میانجی مجموعه­ای از نمادها، کنش­ها، موقعیت­ها، دیالوگ­ها و الگوهای رفتاری برساخته است. این ایدئولوژی با بازنمایی تیپ‌های اجتماعی متعدد و برساخت دوگانه‌هایی از قبیل زن/مرد، کارگر/کارفرما، قانون‌مداری/قانون‌گریزی، درایت/بی‌کفایتی، مرد سرکش/زن رام سعی کرده است خود را موجه و منزه از هر خطایی نشان دهد و روابط و مناسباتش را طبیعی سازد.

کلیدواژه‌ها

 
-         استریناتی، دومینیک (1380). مقدمه­ای بر نظریه­های فرهنگ‌عامه، ترجمه ثریا پاک‌نظر، تهران: گام نو.
-         استوری، جان. (1389). مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ‌عامه، ترجمه حسین پاینده، تهران: آگاه.
-         آزاد ارمکی، تقی و محمدی، جمال (1385). تلویزیون و هژمونی فرهنگی. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شماره 7، صص 41-1.
-         چندلر، دانیل (1387). مبانی نشانه­شناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران: سوره مهر.
-         خالق­پناه، کمال (1387). نشانه­شناسی و تحلیل فیلم: بررسی نشانه­شناختی فیلم «لاک­پشت­ها هم پرواز می­کنند». فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال چهارم، شماره 12، صص 163-183.
-         دالگرن، پیتر (1385). تلویزیون و گستره عمومی، ترجمه مهدی شفقَتی، تهران: انتشارات سروش.
-         ذکایی، محمد سعید و فتحی­نیا، محمد (1393). بازنمایی روابط دختران و پسران جوان در سریال­های ایرانی پربیننده. فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال بیست و یکم، شماره 2، صص 183-159.
-         رضایی، محمد؛ کاظمی، عباس (1387). بازنمایی اقلیت­های قومی در سریال­های تلویزیونی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 4، صص 91-78.
-         سلبی، کیت و کاودری، ران (1380). راهنمای بررسی تلویزیون، تهران: سروش.
-         فرجی، مهدی و حمیدی، نفیسه (1385). بازنمایی زندگی روزمره در خیابان: نشانه‌شناسی کلیپ‌های راهنمایی و رانندگی. دوره 2، شماره 5، صص 178-159.
-         لال، جیمز (1379). رسانه­ها، ارتباطات، فرهنگ، ترجمه مجید نکودست، تهران: مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.
-         مهدی­زاده، سید محمد (1389). نظریه­های رسانه؛ اندیشه­های رایج و دیدگاه­های انتقادی. تهران: همشهری.
-         مهدی­زاده، سید محمد. (1387). رسانه­ها و بازنمایی، تهران: مرکز مطالعات و توسعه رسانه­ها.
-         ویلیامز، کویین (1386). درک تئوری رسانه­ها (ترجمه رحیم قاسمیان). تهران: ساقی.
 
-         Chen, J. Z. (2001). Cultural Representation through Television Entertainment Programs: A Comparative Study on American and Chinese Versions of “Sex and the City. Electronic Media and Culture, 48:1-19.
-         Hall, S. (1997). Representation: Cultural representations and signifying practices. London: Sage.
-         Hepp, A., Hajvard, S., & Lundby. (2015).Mediatization: theorizing the interplay between media, culture and society. Journal of Media, Culture & Society. 37(2): 314–324.
-         Orgad, S. (2012). Media representation and the Global Imagination. Cambridge: Polity.
-         Thompson, J. B. (1995). The Media and Modernity: A Social Theory of the Media. Cambridge: Polity.