نویسندگان
1 گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 پژوهشگر مستقل
چکیده
این پژوهش تلاش دارد با بررسی بازتاب رسانه‌ای تعدادی از مسابقات فوتبال که در شرایط حساس سیاسی و اجتماعی در دهه‌های 40، 50 و 60 شمسی انجام شده، اولاً تحلیلی از کشمکش بین گفتمان‌ها در هر دوره به دست دهد؛ و ثانیاً الگوی گفتمان هژمونیک در هر دوره را شناسایی کند. بدین منظور، با تکیه بر روش تحلیل گفتمان لاکلو و موف ، سه مسابقه فوتبال از سه دهه از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و بررسی شده است. این سه مسابقه عبارت است از مسابقه ایران و اسرائیل در اردیبهشت 1347، مسابقه ایران و هلند در خرداد 1357 و مسابقه ایران و کره جنوبی در مهر ماه سال 1369. یافته‌ها نشان می‌دهند که روایت‌ها از مسابقه ایران و اسرائیل درسال 47 بیشتر واقعه‌نگار است و لحن اسطوره‌ای در آن ناپخته و خالی از رجزخانی است؛ متن‌های مربوط به خرداد 1357 در شیوه‌ی روایت و بیان حامل عناصر آرمانی و انقلابی است، و در دهه شصت پخته‌تر و تا حد زیادی ایدئولوژیک میشود. در نهایت، بر اساس یافته‌های این پژوهش در دهه 40 و 50 شاهد نوسان گفتمان میان «واقع‌گرایی» و «آرمان‌گرایی» هستیم؛ پس از انقلاب در گفتمان آرمان‌گرایان «هویت ملی» تبدیل به «هویت دینی» میشود و «مرزهای ایدئولوژیک» جایگزین «مرزهای جغرافیایی» می‌گردد. همچنین مفاهیمی چون امت و اسلامیت جایگزین ملت و ایرانیت میشود. بنابراین در متون سه دهه 40 ، 50 و 60 گفتمان‌های «واقع‌گرا»، «آرمان‌گرا» و « دینی» قابل شناسایی است.
کلیدواژه‌ها
)