نوع مقاله : علمی ترویجی
نویسنده
استادیار گروه حقوق دانشکده علوم انسانی دانشگاه مراغه
چکیده
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دستگاه عدالت کیفری، مقابله با جرایم سایبری است. به سبب ویژگی‌های خاص جرایم سایبری، اکتفا به واکنش کیفری دولتی، در برابر گستره این جرایم کافی و کارآمد نیست؛ برای مقابله‌ی همه‌جانبه و موفق با جرایم سایبری، کاربست یک سیاست جنایی مشارکتی با همکاری گسترده سازمان‌های مردم‌نهاد، کاربران و شهروندان فضای سایبر ضروری است. تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ضمن بررسی امکان و ضرورت کاربست سیاست جنایی مشارکتی در فضای سایبر، درصدد شناسایی سازوکارهای اجرایی این راهبرد است. یافته‌های این پژوهش تدابیری همچون «دعوت از افراد شریف برای حضور اثرگذار در فضای مجازی»، «تشکیل گروه‌های گشت زنی خصوصی»، «تقویت هنجارهای بر خط»، «تفویض قسمتی از امر تعقیب به سازمان‌های مردم‌نهاد»، «استمداد از بزهکاران پیشین برای کشف جرم»، «استفاده از هیئت‌منصفه در جریان دادرسی»، «ارائه خدمات عام‌المنفعه به جای مجازات» و «جبران خسارات ناشی از جرم از طریق بیمه سایبری» را به عنوان گزینه‌های یک راهبرد مشارکتی در کنترل و مقابله با جرایم سایبری معرفی می‌کند.
کلیدواژه‌ها
بارلو، جان پری (1996) اعلامیه استقلال فضای سایبر.
بکاریا، سزار (1380) رساله جرائم و مجازات‌ها ترجمه محمدعلی اردبیلی، انتشارات میزان، چاپ دوم.
جلالیفراهانی، امیرحسین، (1383) «پیشگیری از جرائم رایانهای»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 47.
جلالیفراهانی، امیرحسین، (1384) «پیشگیری وضعی از جرائم سایبر در پرتو موازین حقوق بشر»، مجله فقه و حقوق، سال دوم، پاییز.
جلالیفراهانی، امیرحسین، (1388) تفتیش و توقیف رایانه‌ها و تحصیل دلایل الکترونیکی در تحقیقات کیفری، انتشارات روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
جمشیدی، علیرضا، (1390) سیاست جنایی مشارکتی، تهران انتشارات میزان، چاپ نخست.
خوارزمی، شهین دخت (1390) شئون انسانی در فضای مجازی، انتشاریافته در فضای مجازی؛ ملاحظات اخلاقی، حقوقی و اجتماعی، انتشارات دانشگاه تهران.
دلماس-مارتی، می ری (1381) نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه، علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران، انتشارات میزان، چاپ اول.
رستمی، ولی (1386) مشارکت مردم در فرآیند کیفری (بررسی سیاست جنایی کشورهای غربی)، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران سال 37، شماره 2.
زهر، هوارد (1388) کتاب کوچک عدالت ترمیمی، ترجمه: حسین غلامی، انتشارات مجد، چاپ دوم.
سعیدی، محمدرضا (1393) درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیردولتی، انتشارات سمت، چاپ سوم.
عاملی، سعید رضا (1397) الگوی حکمرانی دوفضایی، انتشارات امیرکبیر.
غلامی، حسین، (1391) عدالت ترمیمی، انتشارات سمت، چاپ سوم.
کلانتری رضا، سجادی هادی (1390) بیمه سایبر و نقش آن در توسعه اعتماد به خدمات تجارت الکترونیکی،
همایش ملی اقتصاد و تجارت الکترونیکی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، اصفهان، نشر طوبی نصف جهان.
کوشکی، غلام‌حسین (1392) سازمان‌های غیردولتی: از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوای عمومی (با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری)، پژوهش حقوق کیفری، شماره 4.
لازرژ، کریستین، (1392) درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، انتشارات میزان، چاپ چهارم
محمد کوره‌پز، حسین؛ میرخلیلی، محمود؛ توجهی، عبدالعلی؛ بهره‌مند، حمید؛ (1393) نیمرخ جرم‌شناختی بزهکاران سایبری، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، شماره نهم.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین؛ هاشم بیگی، حمید؛ (1390) دانشنامه جرم‌شناسی، انتشارات گنج دانش، چاپ دوم.
Barlow, John Perry (1996) Declaration of Cyberspace Independence.
Bekaria, Caesar (1380), treatise on crimes and punishments, translated by Mohammad Ali Ardabili, Mizan Publishing House, second edition.
Akçayır, G. (2017). Why do faculty members use or not use social networking sites for education? Computers in Human Behavior, 71, 378-385.
Australian federal police 1991- 2003. Annual reports at: www.usdoj.gov/ criminal/ cybercrime/comrade.htm
Back, S., & LaPrade, J. (2019). The future of cybercrime prevention strategies: Human factors and a holistic approach to cyber intelligence. International Journal of Cybersecurity Intelligence & Cybercrime, 2(2), 1-4. https://www.doi.org/10.52306/02020119KDHZ8339
Bar Wolfgang, (2013) Legal challenges in the fight against cybercrime, Cybercrime –Threat, intervention, defence BKA Autumn Conference, 12 - 13 November 2013
Brenner Susan W. (2004) Toward a Criminal Law for Cyberspace: Distributed Security, Boston University Journal of Science & Technology Law, Vol. 10, No. 2, 2004 0
Citron, K. D. (2009). Law’s expressive value in combating cyber gender harassment. Michigan Law Review, 108, 373–415.
Cyber Security Survey (2015) MAJOR AUSTRALIAN BUSINESSES, Australian Cyber Security Centre.
, E. (2019). A test of structural model for fear of crime in social networking sites. International Journal of Cybersecurity Intelligence & Cybercrime, 2(2), 5-22.
Halder, Debarati And Jaishankar, K. (2011), Online Social Networking And Women Victims, In: Jaishankar, K. (Ed), Cyber Criminology: Exploring Internet Crimes And Criminal Behavior, CRC Press.
Jaishankar،k (2011)،Cyber Criminology، Exploring Internet Crimesand Criminal Behavior،Boca Raton،CRC Press.
Lee, S., Choi, K., Choi, S., & Englander
Jalali-Farahani, Amirhossein, (2013) "Prevention of computer crimes", LawJournal of Justice, No. 47.
Jalali-Farahani, Amirhossein, (2004) "Situational prevention of cyber crimes in the light of human rights standards", Jurisprudence and Law Journal, second year, autumn.
Jalali-Farahani, Amirhossein, (2008) Searching and confiscating computers and obtaining electronic evidence in criminal investigations, publications of the official newspaper of the Islamic Republic of Iran.
Jamshidi, Alireza, (1390) Participatory Criminal Policy, Tehran, Mizan Publications, first edition.
7Khwarazmi, Shahin Dokht (2010) Human affairs in the virtual space, published in the virtual space; Ethical, legal and social considerations, Tehran University Press.
Delmas-Marti, May Ray (2012) The Great Systems of Criminal Politics, translated by Ali Hossein Najafi Abrandabadi, Tehran, Mizan Publications, first edition.
Rostami, Vali (2016) People's participation in the criminal process (review of the criminal policy of Western countries), Tehran University Law Quarterly, 2017, No. 2.
Zohr, Howard (1388) Small Book of Restorative Justice, translated by Hossein Gholami, Majd Publications, second edition.
Saeedi, Mohammad Reza (2013) An Introduction to People's Participation and Non-Governmental Organizations, Samt Publications, third edition.
Ameli, Saeed Reza (2017) Two-space governance model, Amirkabir Publications.
Gholami, Hossein, (1391) Restorative Justice, Samt Publications, third edition.
Kalantari Reza, Sajjadi Hadi (2018) Cyber insurance and its role in developing trust in e-commerce services, National Economy and E-commerce Conference, Ministry of Communications and Information Technology, Isfahan, Toubi Nesef Jahan Publishing House.
Koshki, Gholam Hossein (2012) Non-Governmental Organizations: From Passivity to Active Participation in Prosecuting Public Lawsuits (Looking at Criminal Procedure Law), Criminal Law Research, No. 4.
Lazarge, Christian, (2012) An Introduction to Criminal Policy, translated by Ali Hossein Najafi Abrandabadi, Mizan Publications, 4th edition
. Mohammad Korepaz, Hossein; Mirkhalili, Mahmoud; Atari, Abdul Ali; Bohrmand, Hamid; (2013) Criminological Profile of Cybercriminals, Criminal Law Research, 3rd year, 9th issue.
Manca, S., & Ranieri, M. (2016). Facebook and the others. Potentials and obstacles of social media for teaching in higher education. Computers & Education, 95, 216-230
Nurhayati, S., Musa, S., Boriboon, G., Nuraeni, R., & Putri, S. (2021). Community Learning Center Efforts to Improve Information Literacy in the Community for Cyber Crime Prevention during a Pandemic. Journal of Nonformal Education, 7(1), 32-38
Najafi Abrandabadi, Ali Hossein; Hashem Beigi, Hamid; (1390) Encyclopedia of Criminology, Ganj Danesh Publications, second edition.
Tittle, Charles R.(1995) Control Balance: Toward a General Theory of Deviance, Westview Press, Inc Boulder, CO 80301, United States of America
Xingan Li, (2014) PHENOMENAL EXPLORATION INTO IMPACT OF ANONYMITY ON LAW AND ORDER IN CYBERSPACE, Kriminologija i socijalna integracija Vol.22 Br.2.
)