نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 استاد / دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
هدف این پژوهش بررسی سهم رسانه‌های مشارکتی در تاب‌آوری است. این تحقیق به روش کیفی و با استفاده از پنج گروه‌ کانونی انجام شده است که برای تمرکز بیشتر در این مقاله به گروه آسیب‌پذیر اشاره خواهد شد. در این پژوهش به ادبیات نظری و مفاهیم مرتبط با رسانه‌های مشارکتی، تاب‌آوری، ارتباطات بحران، سرمایه اجتماعی و مولفه‌های حکمرانی مطلوب توجه شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کم‌توجهی به ظرفیت رسانه‌های مشارکتی، ضعف ارتباطات بحران از سوی نهادهای رسمی، بی‌اعتمادی پیشین مردم به نهادهای دولتی، پایین بودن سرمایه اجتماعی و ضعف شاخص‌های حکمرانی مطلوب پیش از بحران، تاثیر بدی بر میزان تاب‌آوری مردم پس از وقوع سیل داشته است. همچنین رسانه‌های مشارکتی با تکیه بر ارتباطات محلی و مشارکت افراد آسیب‌دیده، تا حدودی توانسته‌اند به حل مشکلات کمک کنند اگرچه گروه‌های آسیب‌پذیر سهم اندکی از این رسانه‌ها داشته‌اند و مشکلات و دغدغه‌های این گروه و شرایط ویژه آنها، در میان تصمیم‌گیری‌های عمومی نادیده گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

 
ازکیا، مصطفی، غفاری، غلامرضا (۱۳۹۵). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: دفتر پژوهش‌های موسسه کیهان.
الوانی، سیدمهدی، سیدنقوی، میرعلی (۱۳۸۱). «سرمایه اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها»، فصلنامه مطالعات مدیریت. شماره ۳۳ و ۳۴. ۴-۲۶.
آر. ملکات، سرینواس، لزلی استیوز (۱۳۹۶). ارتباطات توسعه در جهان سوم. ترجمه شعبانعلی بهرامپور. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
آریان، عاطفه (۱۳۹۱). «ارتباطات و مشارکت شهروندان در توسعه شهری.» پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
بصیریان جهرمی، حسین، عبدالحسینی، محمد، بردیار، ملیکا (۱۳۹۵). «رسانه‌های اجتماعی و مدیریت بحران؛ نقش تلفن‌های همراه هوشمند در کنشگری اجتماعی»، فصلنامه رسانه، شماره اول. ۵۷-۸۳.
تاجیک، محمدرضا (۱۳۷۹). مدیریت بحران، نقدی بر شیوه‌های تحلیل و تدبیر بحران در ایران. تهران: فرهنگ گفتمان.
جاسبی، جواد، نفری، ندا (۱۳۸۸). «طراحی الگوی حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستم‌های باز»، فصلنامه علوم مدیریت ایران، شماره ۱۶. ۸۵-۱۱۷.
خانیکی، هادی (۱۳۸۷). «ارتباطات مخاطره، ارتباطات بحران: زمینه‌ها، مفاهیم و نظریه‌ها»، فصلنامه رسانه، شماره ۷۴. ۸۱-۱۰۵.
خانیکی، هادی (۱۳۸۴). ارتباطات توسعه؛ کاوشی در تعاریف مسئله بنیاد. فصلنامه رسانه. شماره ۶۴. ۱۰۶-۱۲۰.
ربیعی، علی، پورحسینی، سمیرا سادات (۱۳۹۲). مدیریت بحران و ریسک. تهران: دانشگاه پیام نور.
رضوی‌زاده، سید نورالدین (۱۳۷۹). «ارتباطات توسعه؛ با نگاهی به نقش ارتباطات در توسعه روستایی»، فصلنامه رسانه. شماره ۴۲.
رفیعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزکار، اکبر، شایان، سیاوش (۱۳۸۹). «تبیین مفهومی تاب‌آوری و شاخص‌سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع‌محور»، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا. شماره ۴. ۲۰-۴۰.
رمضان‌زاده لسبویی، مهدی (۱۳۹۵). مبانی و مفاهیم تاب‌آوری شهری؛ مدل‌ها و الگوها. گزارش شماره ۴۷۳. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
رنانی، محسن. مویدفر، رزیتا. (۱۳۹۱). چرخه‌های افول اخلاق و اقتصاد؛ سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران. تهران: طرح نو.
روثستاین، بو (۱۳۹۳). دام‌های اجتماعی و مسئله اعتماد. ترجمه رهبری، لادن، شارع‌پور، محمود، فاضلی، محمد، فتاحی، سجاد. تهران: آگه.
صدرایی، سیدصارم (۱۳۹۶). «درآمدی بر مبانی نظری حکمرانی خوب؛ بررسی مقایسه‌ای وضعیت حکمرانی در امارات و بحرین»، ماهنامه پژوهش ملل، شماره ۱۹. ۲۳-۳۷.
صلواتیان، سیاوش، روشندل اربطانی، طاهر (۱۳۹۰). «مدیریت رسانه‌ای بحران؛ رویکردی پیشگیرانه»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، شماره ۲. ۱۴۹-۱۷۵.
فرقانی، محمدمهدی (۱۳۸۷). روزنامه‌نگاری بحران؛ دو تصویر ملی. تهران: معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فلیک، اووه (۱۳۹۷). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نی.
فیض اردکانی، سیدمصطفی (۱۳۹۱). «بررسی مشارکت اجتماعی به مثابه سازوکاری برای رسیدن به رفاه اجتماعی»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کاستلز، مانوئل (۱۳۸۴). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ترجمه علیقلیان، عبدالاحد، خاکباز، افشین. تهران: طرح نو.
کاستلز، مانوئل (۱۳۹۶). قدرت ارتباطات. ترجمه حسین بصیریان جهرمی. تهران: علمی و فرهنگی.
کاووسی کلاشمی، لیدا (۱۳۹۱). تئاتر برای توسعه به مثابه ابزار ارتباطی: امکان‌سنجی در ایران. (رسانه دکترا). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
مدنی قهفرخی، سعید (۱۳۹۶). وضعیت توسعه انسانی در ایران. تهران: کتاب پارسه.
مورگان، دیوید (۱۳۹۴). فوکوس گروه به مثابه پژوهش کیفی. ترجمه نصرت فتی. تهران: نی.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (۱۳۹۶). نظریه‌های رسانه؛ اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری.
 
Bremner, Lindsay (2019). Planning the 2015 Chennai floods. SAGE Journals, published online: November 6, 2019. Doi: 10.1177/2514848619880130
Diagne, Khady (2007). Governance and natural disasters: addressing flooding in Saint Louis, Senegal. Environment and Urbanization, 19(2), 552-562.
Dobbie, Meredith, Morgan, Ruth, Frost, Lionel (2017). Overcoming Abundance: Social Capital and Managing Floods in Inner Melbourne during the Nineteenth Century. SAGE Journals, 46(1), 33-49. Doi: 10.1177/0096144217692984