نویسندگان
1 مردم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران
2 عضو هیات علمی گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
با اینکه سینمای ایران فیلم‌های بسیار ناب جهانی ساخته که عظیم و باشکوه نیز بوده، و سینمای ایران به دلیل برخی ویژگی‌ها و مختصات خاص خود، از انواع الگوهای جاری و فعال سینمایی در جهان، متفاوت و متمایز است، با این‌حال، سینمای ملی ایران شکل نیافته است. هدف اصلی این مقاله، ترسیم حوزه‌های جغرافیای ارتباطی سینمای ملی ایران است تا مبنای حرکت و نقشه راهی روشن‌تر و چارچوب‌مند را برای رویکرد ملی سینماگران کشور تصویر نماید. تاکنون اثری متمرکز بر «جغرافیای ارتباطی سینمای ملی ایران» نگاشته نشده است. این مقاله، بر مبنای مطالعه کیفی میان‌رشته‌ای به ویژه با تمرکز بر جغرافیای فرهنگی، نگاشته شده است. پرسش اصلی مقاله آن است که حوزه‌های جغرافیای ارتباطی سینمای ملی ایران، کدامند؟ فرض بر آن است که باید پیش از برداشتن هرگامی به منظور دستیابی به سینمای ملی، حوزه‌های مختلف جغرافیای فرهنگی سینمای ملی از جمله حوزه‌های جغرافیای ارتباطی سینمای ایران را تبیین کرد. بر اساس نتایج، مهمترین حوزه‌های جغرافیای ارتباطی در سینمای ملی ایران، عبارتند از: جغرافیای زبان فارسی، جغرافیای ازدواج ایرانی، جغرافیای مهاجرت، جغرافیای فکری – شناختی، جغرافیای تخیل، جغرافیای موسیقی، جغرافیای نقاشی (نگارگری)، جغرافیای مسأله و مشکل، و جغرافیای انحلال فرهنگی.
کلیدواژه‌ها
- اتکینسون، دیوید؛ پیتر جکسون، دیوید سیبلی و نیل واشبورن (1395). جغرافیای فرهنگی؛ فرهنگ انتقادی مفاهیم کلیدی. ترجمۀ نرگس خالصی مقدم. تهران: تیسا.
- احمدی، حمید (1387). بنیادهای هویت ملی ایرانی، چارچوب نظری هویت ملی شهروندمحور. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- ارجمند، جمشید، بهترین آثار سینمای ملی سه دهه: نظرخواهی از 40 منتقد و نویسندۀ سینمایی، ماهنامۀ سینمایی فیلم، ش 383، صص 31- 26.
- اسفندیاری، شهاب (1393). سینمای ملی و جهانی شدن، ترجمۀ مسعود اوحدی، تهران: سروش.
- اشرف، احمد و علی بنوعزیزی (1393). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی. تهران: نیلوفر.
- پهلوان، چنگیز (1388). فرهنگ‌شناسی؛ گفتارهایی در زمینۀ فرهنگ و تمدن. تهران: نشر قطره.
- رابینسون، بزیل ویلیام. (1376). هنر نگارگری ایران، ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: مولی.
- روح‌الامینی، محمود (1379). زمینه فرهنگ‌شناسی، ج 5. تهران: عطار.
- ستاری، جلال (1376). اسطوره در جهان امروز. تهران: نشر مرکز.
- سعید، ادوارد (1382). فرهنگ و امپریالیسم، ترجمه افسر اکبری، تهران: توس.
- شرفی، حجت‌الله (1394). مبانی جغرافیای فرهنگی. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
- طباطبایی، جواد (1395). تأملی دربارۀ ایران، جلد نخست: دیباجهای بر نظریه انحطاط ایران با ملاحظات مقدماتی در مفهوم ایران، تهران: مینوی خرد.
- عاملی، سعیدرضا (1384). هویت‌های فرهنگی قدیم و جدید، رمزگشایی تمدنی و معماری سنتی- مدرن و ملی- فراملی، فصلنامۀ نامۀ صادق، ش 30.
- فیاض، ابراهیم؛ حسین سرافراز و علی احمدی (1390). نشانه‌شناسی چشماندازهای فرهنگی در جغرافیای فرهنگی؛ راهبردی مفهومی برای فهم و کشف معنا، تحقیقات فرهنگی، دورۀ 4، ش 4، صص 116- 91.
- قرخلو، مهدی، حوزة جغرافیایی تمدن ایرانی، فصلنامه مطالعات ملّی، سال 2، شمارة 7 ، بهار 1380.
- کرافتز، استفن، مفاهیم سینمای ملی، ترجمۀ مهدی افشار، فصلنامۀ ارغنون. ش 23، زمستان 1382.
- کُربن هانری (1393). چشماندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی ج2: سهروردی و افلاطونیان پارس، ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
- نوربخش، یونس (1387). فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران، تحقیقات فرهنگی، سال1، ش 4، صص 90-69.
- وجدانی، بهروز (1387). عناصر مشترک هویت ملی ایرانیان، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- وجدانی، بهروز (1397). تنوع فرهنگی ایران با تأکید بر موسیقی. سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات:ricac.ac.ir. بازیابی شده در 15 خرداد 1397.
- هاسپرز، جان و راجر اسکراتن (1389). فلسفۀ هنر و زیبایی‌شناسی، ترجمۀ یعقوب آژند.تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- یاسینی، سیده راضیه (1392). تأثیر هنرهای سنتی در هنر نقاشی معاصر(جنبش سقاخانه و نقاشی قهوه‌خانه‌ای). تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- بلر، شیلا – بلوم، جاناتان ام (1381). هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی. تهران: سروش.
- بی.گادیکانست، ویلیام؛ کارمن ام لی؛ تسوکاسا نیشیدا؛ نائوتو اوگاوا (1385). نظریه‌پردازی دربارۀ ارتباطات میان‌فرهنگی، ترجمۀ پیروز ایزدی. تهران: فصلنامۀ رسانه. ش 67، 98-49.
)