نویسندگان
مدرس و پژوهشگر علوم ارتباطات
چکیده
این پژوهش به دنبال شناخت مضامین کانترهژمونیک به کار رفته در رپ فارسی-ایرانی (یکی از فعالترین و پرطرفدارترین گونههای موسیقی کشور) است. همچنین این پژوهش سعی دارد تا حوزه نظری «موسیقی به مثابه مقاومت» را بسط دهد و گامی کوچک برای توسعه نظری آن بردارد. برای این منظور با ارائه چارچوب مفهومی از رپ فارسی-ایرانی، موسیقی به مثابه مقاومت و هژمونی/ کانترهژمونی، مضامین مطرح شده در اشعار چهار خواننده برجسته رپ فارسی-ایرانی (یاس، هیچکس، حمید صفت و رضا پیشرو) بررسی شده است؛ مجموعا 141 آهنگ از این خوانندهها با استفاده از روش تحلیل مضمون ارزیابی شد. برخی نتایج به دست آمده عبارتست از: تاکید بیش از پیش رپ فارسی-ایرانی بر مضامین اجتماعی-فرهنگی در مقایسه با مضامین سیاسی و اقتصادی؛ برجسته شدن ابعاد اعتقادی و رفتاری دین در اشعار بررسی شده؛ ارائه تصویری افراطی از مسائل اجتماعی؛ استفاده از مضامین ناسیونالیسم افراطی؛ برجسته کردن تعارضهای اجتماعی و اختلافات طبقاتی و تاکید بر فقر و گرانی و بیکفایتی مسئولان. یافتههای پژوهش نشان میدهد «رپ فارسی-ایرانی به مثابه مقاومت» با تاثیر حداکثری بر مخاطبان فاصله دارد
کلیدواژه‌ها
استور، آنتونی (1383). موسیقی و ذهن. ترجمه غلامحسین معتمدی. تهران: نشر مرکز.
استوری، جان (1389). مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه (چاپ دوم). مترجم حسین پاینده. تهران: آگه.
بارکر، کریس (1387). مطالعات فرهنگی؛ نظریه و عملکرد. ترجمه مهدی فرجی و نفیسه حمیدی. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پین، مایکل (1383). فرهنگ و اندیشه انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته (چاپ دوم). ترجمه پیام یزدانجو. تهران: نشرمرکز.
ترنر، گرایم (1388). ایده مطالعات فرهنگی. مترجم جمال خسروی. درباره مطالعات فرهنگی، گردآوری و ویرایش جمال محمدی. تهران: نشر چشمه.
دورینگ، سایمن (1378). مطالعات فرهنگی. مترجم حمیرا مشیرزاده. تهران: موسسه فرهنگی آیندهپویان تهران.
راثی تهرانی، حبیب (1388). نظریه هژمونی. کتاب ماه علوم اجتماعی، دوره جدید(16).
راجر، سایمون (1394). درآمدی بر اندیشه های سیاسی آنتونیو گرامشی: هژمونی انقلاب و روشنفکران. مترجم: محمد کاظم شجاعی. تهران: سبزان.
سراجزاده، حسین (1384). چالشهای دین و مدرنیته. چاپ دوم. تهران: طرح نو.
شکوری، علی؛ غلامزاده نطنزی، امیرحسین (1389). منش و سبک مصرف موسیقی: مطالعه موردی جوانان شهر تهران. مجله جهانی رسانه، نسخه فارسی، دوره5، شماره 2.
صمیم، رضا؛ کیا، حامد (1395). تبیین فرایند سوژگی مخاطبِ فارسی در فضای مجازی. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال 12، شماره 45، صص 147-129.
فروغیان، فلورا؛ دلاور، علی (1390). تحلیل محتوای پیامهای مستتر در رپ اجتماعی فارسی. نشریه مطالعات رسانهای، سال ششم، شماره 12، صص 92-75.
فلیک، اوول (1392). درآمدی بر تحلیل کیفی (چاپ ششم). مترجم هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
کوثری، مسعود؛ مولایی، محمد مهدی (1391). گونهشناسی گفتمانهای موسیقی رپ ایرانی-فارسی. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هشتم، شماره 29، صص 116-91.
گال، مردیت و همکاران (1383). روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. ترجمه احمدرضا نصر و دیگران. تهران: انتشارات سمت.
محمدی، جمال (1388) (گردآورنده و ویراستار). درباره مطالعات فرهنگی (مجموعه مقالات ترجمه شده). تهران: نشر چشمه.
مولایی، محمد مهدی (1395). مطالعه جهتگیریهای ارزشی در موسیقی رپ ایرانی فارسی؛ تحلیل محتوای کیفی بر اساس مدل ارزشهای شوارتز. ارائه شده در پنجمین کنفرانس بیالمللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، ایران.
ناظر فصیحی، آزاده (1387). مطالعه مقایسهای موسیقی مقاومت در ایران: مقایسه ژانریک موسیقی مقاومت قبل و بعد از انقلاب اسلامی. پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه. دانشگاه تهران.
نوربخش، یونس؛ مولایی، محمد مهدی (1391). جهانی- محلی شدن موسیقی مردم پسند: مضامین دینی در رپ ایرانی-فارسی. مجله جهانی رسانه، دوره 7، شماره 1، صص 131-116.
والرشتاین، ایمانوئل (1394). علوم اجتماعی نیندیشیدنی؛ محدودیتهای پارادایمهای قرن نوزدهمی. ترجمه احمد نادری. تهران: ترجمان.
ویکیپدیا. رپ فارسی. دریافت شده در تاریخ 20 مهر 1397 از www.yon.ir/Yjkd5
هومن، حیدرعلی (1394). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: انتشارات سمت.
Attride-Stirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, Pp. 385-405.
Avruch, K. (1998) Culture and Conflict Resolution. Washington DC: United States Institute of Peace Press.
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sage.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101.
Cohn, T. H. (2003). Global Political Economy: Theory and Practice. NY: Adison Welsey Longman.
Edgar, Andrew; Sedgwick, Peter (2002). Cultural Theory: the key thinkers. Routledge.
Ferraro, G. (1998) The Cultural Dimension of International Business. 3rd Edition. New Jersey: Prentice Hall.
Glock. C & Stark. R (1965). Religion and Society in Tension. Chicago: RandMcNally.
Guardian (2018). Hip-hop and R&B overtake rock as biggest music genre in US. Retrieved 18 February 2019 from https://www.theguardian.com/music/2018/jan/05/hip-hop-and-rb-overtake-rock-as-biggest-music-genre-in-us.
Hall, S. (1980). Cultural studies: Two paradigms. Media, Culture & Society, 2(1), 57-72.
Hofstede, G. (1994) Cultures and Organizations: Software of the Mind. London: Harper Collins Business.
Holloway, I. & Todres, L. (2003), “The Status of Method: Flexibility, Consistency and Coherence”, Qualitative Research, Vol. 3, No. 3, Pp. 345-357.
King, N., & Horrocks, C. (2010), Interviews in qualitative research, London: Sage.
Korczynski, M. (2015). Songs of the factory: Pop music, culture, and resistance. Cornell University Press.
Librado, D. (2010). An instrument of resistance: Rap music and Hip-Hop culture in El Alto, Bolivia (Doctoral dissertation).
MacLay, G. R. (1990). The Social Organism a Short History of the Idea That a Human Society May Be Regarded as a Gigantic Living Creature.
Martin, Barrett (2013). Music and the Politics of Resistance. Retrieved 28 January 2019 from https://www.huffingtonpost.com/barrett-martin/music-and-the-politics-of_b_4087557.html
Pratt, N. (2004), Bringing politics back in: examining the link between globalization and democratization. Review of International Political Economy [online], 11(2).
Wikipedia. Hichkas. Retrieved 30 January 2019 from https://en.wikipedia.org/wiki/Hichkas.
)