نویسنده

دانشگاه الزهرا

چکیده

شبکه­های اجتماعی مجازی علی رغم تسهیلاتی که فراهم کرده­اند آسیب­هایی با خود نیز به همراه داشته­اند. هدف از مطالعه حاضر بررسی آسیب­های استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی در میان مادران و اثرات آن بر رضایت زناشویی، ارتباط با فرزندان و تأثیر آن بر مشکلات رفتاری فرزندان آن ها  است.
روش پژوهش مطالعه حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی بوده و نمونه 17 نفر از مادرانی بودند که به استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی وابستگی داشتند. این افراد با استفاده از نمونه­گیری هدفمند در دسترس در مراکز عمومی مانند پارک ها برگزیده شدند. در پژوهش نیز از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. داده ها با استفاده از کدگذاری نظری تجزیه و تحلیل شدند.
برای تجزیه و تحلیل داده­ها از کدگذاری نظری شامل کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. پس از تحلیل داده­ها 9 مقوله اصلی، 24 مقوله فرعی و 79 مفهوم به دست آمد. وابستگی به شبکه ها، اثر شبکه ها بر رابطه با اعضای خانواده، کیفیت رابطه با اعضای خانواده و مسائل کودکان بخش از مقوله های اصلی به دست آمده می باشد.
نتیجه مطالعه نشان داد که وابستگی به شبکه­ها مقوله کلیدی در این مطالعه می­باشد، وابستگی به شبکه ها در مادران باعث کاهش رضایت زناشویی آن­ها شده و این مسأله کیفیت ارتباط یا فرزندشان را تحت تأثیر قرار می­دهد، در پی مخدوش شدن رابطه مادر و فرزند به تدریج مشکلاتی در رفتار کودک نیز نمایان می­شود. مطالعه آسیب­های شبکه ها در استفاده هر دو زوج از جمله پیشنهاد های پژوهشی مطالعه حاضر است.

کلیدواژه‌ها

  1. ا., م. م, و ک. م, تجربیات دانشجویان از پیامدهای شبکه اجتماعی: یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت, 1394. 4(3): p. 256-265.
  2. ا, ز. و ز.ا. ز, رابطه سواد رایانه ای و تجربه شبکه های اجتماعی مجازی در دانشجویان دختر دانشگاه یزد. نامه آموزش عالی، دوره جدید, 1395. 9(33): p. 63-81.
  3. ع, ک.ج., et al., مدل یابی علی تأثیرات هوش معنوی و اخلاقی بر روابط فرازناشویی با واسطه های شبکه های مجازی و رضایت زناشویی. پژوهش های روانشناسی اجتماعی, 1395. 6(24): p. 54-66.
  4. م, م.ز. و ا. م, استفاده از شبکه های اجتماعی و شکل گیری فرهنگ جوانی در جوانان تهرانی کاربر فیس بوک. مطالعات فرهنگ- ارتباطات, 1395. 17(34): p. 104-137.
  5. ر, ه., ح. آ, و ا. ش, دانشجویان دختر و تجربه فیس بوک: یک پژوهش کیفی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی, 1395. 6(1): p. 46-72.
  6. ک, س., بررسی رابطه سلامت روان و روابط خانوادگی با اعتیاد به تلفن همراه. پژوهش های روانشناسی اجتماعی 1392. 3(10): p. 3-11.
  7. ز, خ. و ع.ص. ا, رابطه اعتیاد به اینترنت باعملکرد خانواده وسلامت روان در دانش آموزان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی, 1390. 8(14): p. 59-82.
  8. ز, خ., پ.ن. ب, و ه. ت, پیش‌بینی کیفیت تعامل مادر-کودک با انواع اختلالات اضطرابی در کودکان دبستانی با توجه به ویژگی‌های فرهنگی مادران ایرانی. اندیشه های نوین تربیتی, 1395. 12(2): p. 239-260.
  9. حقیقی, م. و خ.ز. ر, بررسی ارتباط بین رضایت زناشویی و سبک‌های فرزند پروری دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه, 1390. 10(1): p. 21-25.

10. م, ش.ی., پ. ا, و ا.ز. س, اثربخشی آموزش مهارت حل مساله بر استرس و سبک فرزندپروری والدین. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی, 1393. 12(45): p. 3-6.

  1. غ, د. و م. ف, خصوصیات روان‌سنجی نسخۀ فارسی مقیاس سنجش رابطه بین زوجین. خانواده پژوهی, 1395. 12(1): p. 141-154.
  2. ز, ش.پ., et al., سبک های فرزندپروری و ارتباط آن با مشکلات رفتاری کودکان. پرستاری و مامایی جامع نگر, 1394. 25(76): p. 49-53.
  3. ل, ب. و م.ی.س. محمدی, روانشناسی رشد. نشر ارسباران, 1395. اول(سی و سوم).
  4. ف., ب. و ک. ح, اعتیاد به اینترنت. انتشارات آوای نور, 1394. چاپ دوم.
  5. ا, گ., خانواده درمانی. نشر روان, 1395. چاپ هفدهم.
  6. ل, ل. و م. ی, مشاوره و درمان مسائل زن و شوهری. انتشارات آوای نور, 1393. چاپ دوم
  7. خ, ا., پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. نشر علم, 1391. اول.
  8. ر, ح., et al., بررسی کمی و کیفی آسیب شناسی رابطه دختران و پسران مجرد با غیر هم جنس. رساله دکتری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه الزهرا 1391: p. 315.

19. ل, ن. و ذ. ش, بررسی عوامل موثر بر میزان حضور زنان در شبکه های اجتماعی مجازی مورد مطالعه : زنان ساکن شهر. مطالعات رسانه ای, 1394. 10(28): p. 53-66.

20. باغی،ف, ق., نقش تعارض زناشویی و رابطه والدین با کودک در نشانه های آسیب شناختی عاطفی و رفتاری کودک. پژوهش های روانشناختی, 1389. 13(1): p. 90-102.

1.         Aljomaa, S.S., et al., Smartphone addiction among university students in the

light of some variables. Computers in Human Behavior, 2016. 61: p. 155-164.

2.         Burke, M., Reading, writing, relationships: The impact of social network sites on relations and well-being. 2011, Doctoral Dissertation.

3.         Tang, C.S.-k. and Y.Y.W. Koh, Online social networking addiction among college students in Singapore: Comorbidity with behavioral addiction and affective disorder. Asian journal of psychiatry, 2017. 25: p. 175-178.

4.         Griffiths, M.D., Social networking addiction: Emerging themes and issues. Journal of Addiction Research & Therapy, 2013. 4(5).

5.         Roberts, J.A. and M.E. David, My life has become a major distraction from my cell phone: Partner phubbing and relationship satisfaction among romantic partners. Computers in Human Behavior, 2016. 54: p. 134-141.

6.         Fox, J., J.L. Osborn, and K.M. Warber, Relational dialectics and social networking sites: The role of Facebook in romantic relationship escalation, maintenance, conflict, and dissolution. Computers in Human Behavior, 2014. 35: p. 527-534.

7.         Drouin, M., D.A. Miller, and J.L. Dibble, Ignore your partners’ current Facebook friends; beware the ones they add! Computers in Human Behavior, 2014. 35: p. 483-488.

8.         Ridgway, J.L. and R.B. Clayton, Instagram unfiltered: Exploring associations of body image satisfaction, Instagram# selfie posting, and negative romantic relationship outcomes. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 2016. 19(1): p. 2-7.

9.         Cravens, J.D., K.R. Leckie, and J.B. Whiting, Facebook infidelity: When poking becomes problematic. Contemporary Family Therapy, 2013. 35(1): p. 74-90.

10.       Clayton, R.B., A. Nagurney, and J.R. Smith, Cheating, breakup, and divorce: Is Facebook use to blame? Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 2013. 16(10): p. 717-720.

11.       Valenzuela, S., D. Halpern, and J.E. Katz, Social network sites, marriage well-being and divorce: Survey and state-level evidence from the United States. Computers in Human Behavior, 2014. 36: p. 94-101.

12.       Northrup, J. and J. Smith, Effects of Facebook maintenance behaviors on partners’ experience of love. Contemporary Family Therapy, 2016. 38(2): p. 245-253.

           

13.       McDaniel, B.T., M. Drouin, and J.D. Cravens, Do you have anything to hide? Infidelity-related behaviors on social media sites and marital satisfaction. Computers in human behavior, 2017. 66: p. 88-95.

14.       Engfer, A., The interrelatedness of marriage and the mother-child relationship. Relationships within families: Mutual influences, 1988: p. 104-118.    

15.       Quay, H. and D. Peterson, Manual for the Revised Behavior Problem Checklist. i 987. Available from HC Quay, University of Miami, Dept. of Psychology, PO Box. 248.

16.       Ratcliffe, G.C., A.M. Norton, and J.A. Durtschi, Early romantic relationships linked with improved child behavior 8 years later. Journal of Family Issues, 2016. 37(5): p. 717-735.

17.       Young, K.S. and C.N. De Abreu, Internet addiction: A handbook and guide to evaluation and treatment. 2010: John Wiley & Sons.

18.       Strauss, A. and J.M. Corbin, Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. 1990: Sage Publications, Inc.

19.       Young, K.S., Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology & behavior, 1998. 1(3): p. 237-244.

20.       Greenfeld, D. and C. Sutker, Virtual addiction: Help for netheads, cyberfreaks, and those who love them. 1999: New Harbinger Publications.

.

21.       Mark, K.M. and A. Pike, Links between marital quality, the mother–child relationship and child behavior: A multi-level modeling approach. International Journal of Behavioral Development, 2017. 41(2): p. 285-294.