نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

با گسترش دسترسی به رسانه‌های اجتماعی در ایران، روحانیون نیز در این رسانه‌ها فعالیت کرده‌اند و علاوه بر تولید محتوای دینی، به طرح اموری غیردینی برای جلب توجه مخاطبان/دنبال‌کنندگان خود در صفحات کاربری در شبکه‌های اجتماعی روآورده‌اند.
در این پژوهش، 71 پست اینستاگرامی روحانیون موردمطالعه بر اساس شیوۀ نمونه‌گیری هدفمند، تحلیل مضمون، شده است. نتایج تحلیل، حاکی است امور غیردینی در 2 مضمون «سیالیت روحانیت اینستاگرامی» و «گذار روحانیت اینستاگرامی از حریم خصوصی به محیط نمایشی» بروز پیدا کرده‌اند. روحانیون مطالعه‌شده با بازنمود نگرش‌های سیاسی، فعالیت‌های ورزشی، همراهی با سلبریتی‌ها، مصرف فرهنگی و از طرف دیگر، بازنمود منزل و خود غیرروحانی، امور متنوعی را برای جلب همراهی کاربران با صفحات این روحانیون نمایش داده‌اند. ارتباط این شیوه از نمایش در اینستاگرام با فرهنگ شهرت، دال بر شباهت فعالیت سلبریتی‌ها مانند نمایش زندگی روزمره، حریم خصوصی و اظهارنظرهای گوناگون است که برمبنای مدل ارتباطی توجه‌محور، به‌دنبال افزایش شهرت در اینستاگرام و کسب سرمایۀ توجه بیشتر هستند. لذا گذار روحانیت از بازنمود دغدغه‌مندی‌های دینی و غیردینی، به بازنمود امرغیردینی برای جلب توجه بیشتر، آن را به «روحانیت نمایشی» مطابق با مؤلفه‌های شبه‌سلبریتی تبدیل کرده است.

کلیدواژه‌ها

·         آبیدین، ک. (1398). سلبریتی اینترنتی. (ا. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: انتشارات سوره مهر.

·        باهنر، ن. (1386). رسانه‌ها و دین؛ از رسانه‌های سنتی تا تلویزیون. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.

·        بوردیو، پ. (1399). تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی. (ح. چاوشیان، مترجم) تهران: انتشارات ثالث.

·        تامپسون، ج. ب. (1396). رسانه‌ها مدرنیته: نظریه اجتماعی رسانه‌ها. (م. اوحدی، مترجم) تهران: انتشارات سروش.

·        دونزباخ، و. (1398). فلسفه ارتباطات. (ا. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

·        شلدون، پ. (1396). رسانه‌های اجتماعی؛ اصول و کاربردها. (ح. حسنی، مترجم) تهران: انتشارات ثانیه.

·        فلیک، ا. (1399). درآمدی بر تحقیق کیفی. (ه. جلیلی، مترجم) تهران: نشر نی.

·        کشمور، ا. (1396). فرهنگ شهرت. (ا. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.

·        گافمن، ا. (1396). نمود خود در زندگی روزمره. (م. کیانپور، مترجم) تهران: نشر مرکز.

·        گیویان، ع. (1387). ارتباطات آیینی؛ از گفت‌وگوهای روزمره تا جشن‌های رسانه‌ای‌شده. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.

·        لافی، د. (1396). موضوعات کلیدی در نظریه رسانه‌ها. (ی. نوربخش، مترجم) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

·        معتمدی، ب. (1395). مطالعه رویکردهای تعامل دین و تصویر در برنامه‌های دینی سه دهه تلویزیون ایران. رساله دکتری دانشگاه تهران.

·        مک کوایل، د. (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی. (پ. اجلالی، مترجم) تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

·        وارد، پ. (1399). خدایان بدکردار: رسانه‌ها دین و فرهنگ شهرت. (ا. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: انتشارات سوره مهر.

·        ون‌لون، ی. (1391). تکنولوژی‌های رسانه‌ای از منظر انتقادی. (ا. علیقلیان، مترجم) تهران: انتشارات همشهری.

·        ABIDIN, C. (2018). INTERNET CELEBRITY; Understanding Fame Online. Bingley: Emerald.

·        Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 77-101.

·        Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Thousand Oaks: Sage.

·        Campbell, H. A. (2016). Surveying theoretical approaches within digital religion studies. New Media & Society, 15-24.

·        Goffman, E. (1967). Interaction Ritual. New York: Pantheon.

·        Goffman, E. (1981). Forms of talk. Blackwell: Oxford.

·        Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N., & Hoagwood, K. E. (2013). Purposeful Sampling for Qualitative Data Collection and Analysis in Mixed Method Implementation Research. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 1-12.

·        Rojek, C. (2012). Fame Attack:The Inflation of Celebrity. London: Bloomsbury Academic.

·        Stever, G. (2019). The psycholoy of celebrity. New York: Routlege.

·        Whiteside, B., & Kelly, J. (2015). The presentation of self in the classical ballet class: dancing with Erving Goffman. Research in Dance Education, 1-14.

·         

·        Abidin, C. (2020). Internet Celebrity; Understanding Fame Online. (E. Shahghasemi Trans.). Tehran. Iran: Sourey-e Mehr. (In Persian)

·        Bahonar, N. (2008). The Media and Religion; from Traditional Media to Television. Tehran. Iran: Markaz-e Tahqiqāt-e Sedā va Simā-ye Jomhuri-ye Eslāmi-ye Iran. (In Persian)

·        Bourdieu, P. (2021). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. (H. Chvoushian Trans.). Tehran. Iran: Sales. (In Persian)

·           Cashmore, E. (2017). Celebrity/ Culture. (E. Shahghasemi Trans.). Tehran. Iran: RICAC. (In Persian)

·        Donsbach. W. (2020). The International Encyclopedia of Communication. (E. Shahghasemi Trans.). Tehran. Iran: Elmi- va Farhangi. (In Persian)

·        Flick, U. (2021). An introduction to qualitative research. (H. Jalily Trans ). Tehran. Iran: Ney. (In Persian)

·        Goffman, E. (2016). The Presentation of Self in Everyday Life. (M. Kianpour Trans.). Tehran. Iran: Markaz. (In Persian)

·        Laughey, D. (2018). Key themes in media theory. (Y. Nourbakhsh Trans.). Tehran. Iran: Elmi- va Farhangi. (In Persian)

·        McQuail, D. (2004). Mass Communication theory, An Introduction. (P. Ejlali. Trans.). Tehran. Iran: Markaze Motalet va Tahghighate Resanha. (In Persian)

·        Moatamedi. B (2017). The Study of the Religion and Image Interaction in recent Religious Iranian T.V Programs. Ph.D Thesis. The University of Tehran. (In Persian)

·        Rothenbuhler, E.W. (2009). Ritual Communication: from Everyday Conversation to Mediated. (A. Givian. Trans.). .). Tehran. Iran: Imam Sadiq. (In Persian)

·        Sheldon, P. (2018). Social Media: Principles and Applications. (H. Hasani Trans.). Tehran. Iran: Sanyeh. .(In Persian)

·        Thompson. J. (2018). Media and Modernity A Social Theory of the Media. (M. Ohadi. Trans.). Tehran. Iran: Soroush.. (In Persian)

·        Van Loon, J. (2017). Media Technology: Critical Perspectives. (A. Aligholian Trans.). Tehran. Iran: Hamshahri. (In Persian)

·        Ward, P. (2017). Gods Behaving Badly :Media, Religion, and Celebrity Culture. (E. Shahghasemi Trans.). Tehran. Iran: Sourey-e Mehr. (In Persian)