نوع مقاله : علمی ترویجی
نویسندگان
1 گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهیدباهنرکرمان، کرمان، ایران
2 گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنرکرمان، کرمان، ایران
چکیده
جوک ها نمایانگر وضعیت اجتماعی جامعه هستند و کاردکردهای مثبت و منفی در زمینه های گوناگون دارند. بنابراین ضرورت دارد تا ماهیت و محتوای آن ها بررسی شود. مطالعه ی حاضر با بهره‌گیری از رویکرد جامعه شناختی به تحلیل محتوای جوک های بیماری کرونا در شبکه های اجتماعی واتس آپ و تلگرام پرداخت. داده های پژوهش شامل 150 جوک است که از شبکه های اجتماعی واتس آپ و تلگرام گردآوری شد و با روش تحلیل محتوای کیفی کدگذاری و سپس مقوله بندی گردید. نتایج نشان داد که جوک ها دارای مضامین سیاسی/ اقتصادی، خانوادگی، منفلانه، احساسات فردی، اوقات فراغت، بهداشتی/ درمانی، جنسیتی و مذهبی/ اعتقادی بودند. بزرگترین مقوله از مفاهیم سیاسی/ اقتصادی و کوچکترین مقوله از مفاهیم مذهبی/ اعتقادی برخوردار بود. همچنین با توجه به مضامین جوک ها مشخص شد که کارکرد و بازتاب منفی جوک های بیماری کرونا بیشتر از جنبه ی مثبت شان است و ممکن است بازتولیدشان باعث صدمه روحی به افرادی شود که با این بیماری درگیر بوده اند. جوک ها با بی اهمیت جلوه دادن بیماری؛ حساسیت مردم را به بیماری کم می کنند. بنابراین در بازتولید و انتشار این نوع جوک ها باید توجه بیشتری نشان داد.
کلیدواژه‌ها
- آقابابایی، احسان (1393)، «تحلیل تفسیری کنش جوک گویی»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 3، شماره 3، صص 421-405.
- پارسائیان، سیده فهیمه (1398). «قبلاً مملکت رو هوا بود الآن افتاده رو آب...: تحلیل محتوایی جوک‌های مجازی حادثه سیلاب فروردین‌ماه 1398»،مطالعات رسانه‌های نوین، دوره 5، شماره 18، صص 316-285.
- توکلی راد، مهرداد، غفاری، غلامرضا (1395)، «جوک‌های سیاه، تعامل اجتماعی و پیامدهای غیرسازنده آن»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 5، شماره 4، صص 539-615.
- جوادی یگانه، محمدرضا، فولادیان، مجید (1391). «تنبلی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، مجله جامعهشناسی ایران، سال 12، شماره 4، صص 109-137.
- جوادی یگانه، محمدرضا، فاطمی امین، زینب، مجید فولادیان (1390). «بررسی تطبیقی شاخص تنبلی در ایران و کشورهای جهان و برخی راه‌حل‌ها»، راهبرد فرهنگ، شماره 12 و 13، صص 112-134.
- رضی پور، پرنیا، ترکمان، فرح، رحمانی فیروزجاه، علی (1399). «بررسی جامعه‌شناختی جوک‌های جنسیتی ردوبدل شده در شبکه اجتماعی تلگرام (با تأکید بر جوک‌های تلگرامی سال 97)»مطالعات جامعهشناسی، دوره 13، شماره 46، صص 110-93.
- زارع شاه‌آبادی، اکبر، مبارکی، محمد، بیرانوند، فاطمه (1397). «تحلیل عوامل مؤثر بر تنبلی اجتماعی (مطالعه مقایسه‌ای میان کارمندان دو شهر یزد و خرم‌آباد)»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 9، شماره دوم، صص 91-116.
- ساروخانی، باقر (1389). مقدمه‌ای بر جامعهشناسی خانواده، چاپ سیزدهم، تهران: سروش.
- ساروخانی، باقر (1392). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ هفدهم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- ستاره سهیلی، محبوبه، زمانی دارانی، فاطمه، قریه ملکی، خاطره (1396)، «تحلیل محتوای جوک‌های جنسیتی در شبکه موبایلی تلگرام»، اولین همایش بین‌المللی و سومین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی، تهران.
- سفیری، خدیجه، شهرزاد، زهرا (1395). «تحلیل تماتیک جوک‌های مبادله شده در برنامه اتاق جوک»، فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات، دوره 17، شماره 35، صص 108-81.
- فرقانی، محمدمهدی،عبدی، سیدعیسی (1395). «بازنمایی زن در جوک‌های جنسیتی؛ تحلیل گفتمان انتقادی جوک‌های جنسیتی در مورد زنان در شبکه‌های موبایلی»، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، دوره 17، شماره 33، صص 31-52.
- فضائلی، احمد (1392). «جایگاه جهانی ایران اسلامی ازنظر تنبلی اجتماعی»، راهبرد فرهنگ، شماره 21، صص 58-77.
- کرامتی، انسی، بهروز، مهرام (1390). «واکاوی لطیفه‌های تبادل شده دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی از حیث همسویی با اهداف پرورشی»، مطالعات روانشناسی تربیتی (سیستان)، دوره 8، شماره 13، صص 103-122.
- گروسی، سعیده (1394). جنسیت، جامعه و جامعهشناسی، چاپ اول، تهران: جامعه شناسان.
- گیدنز، آنتونی (1389). جامعهشناسی، چاپ چهارم، ترجمه حسن چاووشیان، تهران: نی.
- وکیلی، شروین (1385). جامعهشناسی جوک و خنده، تهران: اندیشه سرا.
- Engelthaler, T., & Hills, T. T. (2018). Humor norms for 4,997 English words. Behavior research methods, 50(3), 1116-1124.
- Ford, T. E., Platt, T., Richardson, K., & Tucker, R. (2016). The psychology of humor: Basic research and translation. Translational Issues in Psychological Science, 2(1), 1.
- Gubanov, N. N., Gubanov, N. I., & Rokotyanskaya, L. (2018, November). Factors of Black Humor Popularity. In International Conference on Contemporary Education, Social Sciences and Ecological Studies (CESSES 2018). Atlantis Press.
- Jimenez‐Sotomayor, M. R., Gomez‐Moreno, C., & Soto‐Perez‐de‐Celis, E. (2020). Coronavirus, Ageism, and Twitter: An Evaluation of Tweets about Older Adults and COVID‐Journal of the American Geriatrics Society.
- Lockyer, S., & Savigny, H. (2020). Rape jokes aren’t funny: The mainstreaming of rape jokes in contemporary newspaper discourse. Feminist Media Studies, 20(3), 434-449.
- Pérez, R., & Greene, V. S. (2016). Debating rape jokes vs. rape culture: framing and counter-framing misogynistic comedy. Social Semiotics, 26(3), 265-282.
- Thelwall, M., & Thelwall, S. (2020). Retweeting for COVID-19: Consensus building, information sharing, dissent, and lockdown life. arXiv preprint arXiv:2004.02793.
- Aqababaee, E. (2014). Interpretive Analysis of Action of Telling Joke. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 3(3), 405-421.
- Engelthaler, T., & Hills, T. T. (2018). Humor norms for 4,997 English words. Behavior research methods, 50(3), 1116-1124.
- Ford, T. E., Platt, T., Richardson, K., & Tucker, R. (2016). The psychology of humor: Basic research and translation. Translational Issues in Psychological Science, 2(1), 1.
- Forghani, M. M., & Abdi, S. E. (2016). The Representation of Women in Gender Jokes Critical Discourse Analysis of Gender Jokes about Women. Journal of Culture-Communication Studies, 17(33), 31-52.
- Fazaeli, A. (2013). Iran’s Social Laziness Rank in the World; A Study of Reports and Researches on Social Laziness in Iran. Culture Strategy Quarterly, 6(21), 57-77.
- Grossi, S. (2014). Gender, society and sociology, first edition, Tehran: Sociologists.
- Giddens, A. (1389). Sociology, 4th edition, translated by Hasan Chavoshian, Tehran: Ni.
- Gubanov, N. N., Gubanov, N. I., & Rokotyanskaya, L. (2018, November). Factors of Black Humor Popularity. In International Conference on Contemporary Education, Social Sciences and Ecological Studies (CESSES 2018). Atlantis Press.
- Jimenez‐Sotomayor, M. R., Gomez‐Moreno, C., & Soto‐Perez‐de‐Celis, E. (2020). Coronavirus, Ageism, and Twitter: An Evaluation of Tweets about Older Adults and COVID‐Journal of the American Geriatrics Society.
- Javadi Yeganeh, M.R., & Fouladiyan, M. (2011). Social laziness and factors affecting it. Iranian Journal of Sociology, 12(4), 98-125.
- Javadi Yeganeh, M. R., Fatemi Amin, Z., & Fouladian, M. (2011). A Comparative Study of Index of Laziness in Iran and other Countries and some Solutions. Culture Strategy Quarterly, 4(Issue 12-13), 111-134.
- Karamati, A., & Mehram, B. (2013). Analysis of jokes shared by female middle school students in terms of alignment with educational goals. Educational Psychology Studies (Sistan), 8(13), 103-122.
- Lockyer, S., & Savigny, H. (2020). Rape jokes aren’t funny: The mainstreaming of rape jokes in contemporary newspaper discourse. Feminist Media Studies, 20(3), 434-449.
- Pérez, R., & Greene, V. S. (2016). Debating rape jokes vs. rape culture: framing and counter-framing misogynistic comedy. Social Semiotics, 26(3), 265-282.
- Parsaiyan, S. F. (2019). The Country Used to Be Hanging in the Air, It Is Now Floating on Water…: Thematic Analysis of Online Jokes Related to April 2019 Flash Flooding. New Media Studies, 5(18), 285-316.
- Razipur, P., Torkaman, F., & Rahmani, A. (2020). Sociological Study of Gendered Jokes Transformed in the Telegram Social Network (with emphasis on telegrams). Sociological studies, 13(46), 93-110.
- Sarukhani, B. (2010). An introduction to family sociology, 13th edition, Tehran: Soroush.
- Sarukhani, B. (2012). Research methods in social sciences, 17th edition, Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies.
- Setara Soheili, M., Zamani Darani, F., Quriye Maleki, K. (2016). Content analysis of gender jokes in the Telegram mobile network., the first international conference and the third national conference on management and humanities research, Tehran.
- Safiri, K., & Shahrzad, Z. (2016). Thematic analysis of the jokes shared in the Application Otaghe Joke. Journal of Culture-Communication Studies, 17(35), 81-108.
- Thelwall, M., & Thelwall, S. (2020). Retweeting for COVID-19: Consensus building, information sharing, dissent, and lockdown life. arXiv preprint arXiv:2004.02793.
- Tavakolirad, M., & Ghaffary, G. (2017). Black Jokes, Social Interactions and Its Destructive Consequences. Quarterly of Social Studies and Research in Iran, 5(4), 593-615.
- Vakili, S. (2015). Sociology of jokes and laughter, Tehran: Andisheh Sera.
- Zare Shah Abadi, A., Mobaraki, M., & Byranvand, F. (2018). Analysis of The Factors Affecting Social Laziness (Comparative study among employees of two cities of Yazd and Khorramabad). Journal of Social Problems of Iran, 9(2), 91-116.
)