نوع مقاله : علمی

نویسنده

استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور،

چکیده

چکیده
امروزه در کنار سرمایه‌ی انسانی و اقتصادی، سرمایه‌ی دیگری به نام سرمایه‌ی اجتماعی مطرح است و گسترش روش‌ها و راهکارهای حفظ و نگهداری و یا تقویت آن مورد توجه صاحب نظران و دانشمندانی چون کلمن، پاتنام، بوردیو، فوکویاما، ارو، بیکر و.... قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی مصرف رسانه‌ای با سرمایه‌ی اجتماعی در بین جمعیت فعال (۱۵تا ۶۴ ساله) استان همدان با روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ی محقق ساخته بوده است. جامعه‌ی آماری این تحقیق را کلیه‌ی افراد 64-15 ساله‌ی استان همدان تشکیل می‌دادند، که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، تعداد ۳۸۴ نفر از آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. در مجموع می‌توان گفت سرمایه‌ی اجتماعی جمعیت فعال استان همدان در حد متوسط بوده است، چرا که میانگین سرمایه‌ی اجتماعی پاسخگویان نمره‌ی ۳ (از دامنه‌ی نمره‌ی 5-۱) بوده است. میانگین میزان مصرف رسانه‌ای توسط پاسخگویان در طول هفته هم برابر ۳۱/۴۰ ساعت بوده است. همچنین یافته‌ها نشان داده بین متغیرهای مستقل جنسیت، سن، تحصیلات، محل سکونت، وضعیت تأهل و میزان مصرف رسانه‌ای با متغیر وابسته‌ی سرمایه‌ی اجتماعی رابطه وجود دارد. اما بین متغیر مستقل طبقه‌ی اقتصادی- اجتماعی با متغیر وابسته‌ی سرمایه‌ی اجتماعی رابطه وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

  •  

    • ازکیا، مصطفی و غفاری، غلام رضا (1380). «بررسی رابطه­ی بین اعتماد و مشارکت اجتماعی بین نواحی روستایی شهر کاشان»، نامه­ی علوم اجتماعی، دوره 17، شماره­ی 17، صص 31-3.
    • بوردیو، پیر (1380). انتخاب عقلانی، ترجمه­ی مرتضی مردیها، تهران: نشر نی.
    • پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت­های مدنی، ترجمه­ی محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات روزنامه­ی سلام.
    • تاجبخش، کیان؛ ثقفی، مراد و کوهستانی نژاد، مسعود (1382). «سرمایه­ی اجتماعی و سیاست اجتماعی»، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره­ی 10، صص 199-155.
    • تشکر، زهرا و معینی، محمد رضا (1381). «نگاهی به سرمایه­ی اجتماعی و توسعه»، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال اول، شماره­ی 4، صص 42-25.
    • جعفری­نیا، غلام رضا (1389). «رابطه­ی استفاده از رسانه­های ارتباط جمعی با سرمایه­ی اجتماعی سرپرستان خانوار در شهر خورموج»، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره­ی 38، صص 169-141.
    • رسولی، محمدرضا و پاک طینت، داود (1390). «بررسی نقش رسانه­های جمعی در شکل­گیری سرمایه­ی اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد»، فصلنامه­ی فرهنگ ارتباطات، سال اول، شماره­ی 1، صص 94-61.
    • ریاحی، محمد اسماعیل؛ ظهیری نیا، مصطفی و صادقی، سهیل (1394)، «بررسی تأثیر مصرف رسانه­ای بر میزان سرمایه­ی اجتماعی شهروندان شهر بندرعباس»، فصلنامه­ی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال نهم، شماره­ی 3، (پیاپی30 )، صص 96-67.
    • روشنفکر، پیام و ذکایی، محمد سعید (1385). «جوانان، سرمایه­ی اجتماعی و رفتارهای داوطلبانه»، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره­ی 23، صص 146-113.
    • ساروخانی، باقر (1385). جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ هفدهم.
    • شارع پور، محمود (1380). «فرسایش سرمایه­ی اجتماعی و پیامدهای آن»، فصلنامه­ی انجمن جامعه­شناسی ایران، سال اول، شماره­ی 3، صص 112-101.
    • صادقی شاهدانی، مهدی و مقصودی، حمیدرضا (1389). «سنجش سرمایه­ی اجتماعی استان­های کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی»، دو فصلنامه­ی دانش سیاسی، شماره­ی 12، صص 176-139.
    • عبدالملکی، حسین؛ علیدوست قهفرخی، ابراهیم و گودرزی، محمود (1394). «بررسی رابطه­ی استفاده از رسانه های ورزشی و سرمایه­ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران»، پژوهش­های معاصر در مدیریت ورزشی، سال پنجم، شماره­ی 10، صص 23-13.
    • فریدی ثانی، معصومه و ظروفی، مجید (1395)، «مطالعه­ی رابطه­ی بین مصرف رسانه­ای و میزان سرمایه­ی اجتماعی مدیران راهنمایی و دبیرستان منطقه­ی 2 شهر تهران»، مطالعات جامعه­شناسی، سال هشتم، شماره­ی 31، صص154-137.
    • فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم؛ بررسی سرمایه­ی اجتماعی و حفظ آن، ترجمه­ی غلام­ عباس توسلی، تهران: نشر جهان امروز.
    • قدیمی، مهدی (1386). «پیمایشی در سنجش میزان برخورداری دانشجویان از سرمایه­ی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه­ی تخصصی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان، سال سوم، شماره­ی 1، صص 171-145.
    • کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریه­ی اجتماعی، ترجمه­ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
    • محسنی تبریزی، منوچهر (1375). بررسی آگاهی­ها، رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • محمودی رجا، زکریا؛ توفیقیان فر، علی حسن؛ اکبری، ایمان و محمودی، محمد (1396)، «بررسی رابطه­ی مصرف رسانه­های ارتباطی و سرمایه­ی اجتماعی معلمان (مطالعه­ی موردی: معلمان دوره­ی دبیرستان شهر سی سخت)»، فصلنامه­ی رسانه، سال بیست و نهم، شماره­ی 1، صص 77-57.
    • محمودیان، حسین؛ مقدس، سعید و جهان شاهی، منیژه (1396). «بررسی نقش مصرف رسانه­ای بر سرمایه­ی اجتماعی مهاجرین شهر بهارستان»، فصلنامه­ی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره­ی ۲ (پیاپی 37)، صص 106-73.
    • مک کوایل، دنیس و ویندال، سون (۱۳۸۸). مدل­های ارتباطات جمعی، ترجمه­ی گودرز میرانی، تهران: نشر طرح آینده.
    • ناطق پور، محمدجواد و فیروزآبادی، احمد (1385). «شکل­گیری سرمایه­ی اجتماعی و فرا تحلیل عوامل مؤثر بر آن»، نامه­ی علوم اجتماعی، شماره­ی 28، صص 190-
    • وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1382). ارزش­ها و نگرش­های ایرانیان (موج دوم)، تهران: دفتر طرح و پیمایش ارزش و نگرش­ها.
    • وزارت کشور، مرکز ملی رصد اجتماعی: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دفتر طرح­های ملی (1394). سنجش سرمایه­ی اجتماعی کشور: استان همدان، دفتر طرح­های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
      مرکز ملی رصد اجتماعی وزارت کشور.
    • مهرگان، نادر؛ دلیری، حسن و شهانواز، سارا (1391). «برآورد روند سرمایه­ی اجتماعی در استان­های ایران»، فصلنامه­ی پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، سال 20، شماره­ی 64، صص 24-5.

     

    • Bourdieu, P (1985). The forms of capital. Handbook of theory and research for the sociology of education, New York: Greenwood.
    • Brehm, J. & Rohn, W (1997). «Individual- level evidence for the causes and consequences of social capital». American journal of political science, Vol 41. No 3, Pp 999-1023.
    • Coleman, J (1990). Foundation of social theory. Cambridge, MA, Harvard University press.
    • Geber, S, Scherer, H and Hefner, D. (2016), Social capital in media societies: The impact of media use and media structures on social capital, International Communication Gazette, Vol 78, Issue 6, Pp 493–513.
    • Glaeser, E. (2001). The formation of social capital. Organization for economic co-operation and development.
    • Kawachi, Ichiro (1999). «Income inequality and health: pathways and mechanism». Health services research, Vol 34, No 1, Pp 215-227.
    • Kim, Sei-hill (2007). «Media Use, Social Capital, and Civic Participation in South Korea», Journalism & Mass Communication Quaterly, Vol 84, No3: pp 477-494.
    • Krishna, A & Uphoff, N (2002). Mapping and measuring social capital through assessment of collective action to conserve and develop watersheds in Rajasthan, India. Published in grootaert, c & bastelaer, t (2002). The role of social capital in development. Cambridge University press.
    • Offe, C & Fuchs, S (2002). A decline of social capital? The german case. Published in Putnam Robert, D (2002). Democracy in flux: The evolution of social capital in contemporary society. New York. Oxford University.
    • Paragal, S, Gilligan. D. O. & Huq. M (2002). Doeas social capital increase participation in voluntary solid waste management. Evidence from Dhaka. Bangladesh published in grootaert, c & bastelaer, t (2002). The role of social capital in development. Cambridge University press.
    • Parcel, T, Menagman, E. G. (1993). «Family Social Capital and Problems Children's Behavior», Social Psychology Quarterly. Vol 56. No 2. Pp 120- 135.
    • Putnam, R (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community, Simon and schuster, New York.
    • Putnum, R. (1993). «The prosperos community: Social capital and public life», The american prospet, 4, 13, Pp35-42.
    • Putnam, R. (1995). Democracy in America at Century end. In A. Hadenius (Ed.), Democracy Victory and Crisis, New York: Cambridge University Press.
    • Zuniga, Homero Gil de and Jung, Nakwon and Valenzuela, Sebastián (2012). «Social Media Use for News and Individuals' Social Capital, Civic Engagement and Political Participation», Journal of Computer-Mediated Communication, Vol 17, No 3, Pp 319-336.
    • Uslaner, E. M. (1998). «Social Capital, Television, and the ‘Mean World’: Trust, Optimism, and Civic Participation», Political psychology, 19 (3), Pp 441-467.
    • Woolcock, M. (2000). «The place of social capital in understanding social and economic outcomes. Paper for the international symposium on the contribution of human and social capital to sustained economic growth and well-being, Quebec City, Canada, PP: 12-33.
    • Woolcock, M (1998). «Social Capital and economic development: Toward a theoretical synthesis and policy framework», Theory and Society, Vol 27, No 2, Pp 151-208.