نوع مقاله : علمی
نویسنده
استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور،
چکیده
چکیده
امروزه در کنار سرمایهی انسانی و اقتصادی، سرمایهی دیگری به نام سرمایهی اجتماعی مطرح است و گسترش روشها و راهکارهای حفظ و نگهداری و یا تقویت آن مورد توجه صاحب نظران و دانشمندانی چون کلمن، پاتنام، بوردیو، فوکویاما، ارو، بیکر و.... قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطهی مصرف رسانهای با سرمایهی اجتماعی در بین جمعیت فعال (۱۵تا ۶۴ ساله) استان همدان با روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامهی محقق ساخته بوده است. جامعهی آماری این تحقیق را کلیهی افراد 64-15 سالهی استان همدان تشکیل میدادند، که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای، تعداد ۳۸۴ نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. در مجموع میتوان گفت سرمایهی اجتماعی جمعیت فعال استان همدان در حد متوسط بوده است، چرا که میانگین سرمایهی اجتماعی پاسخگویان نمرهی ۳ (از دامنهی نمرهی 5-۱) بوده است. میانگین میزان مصرف رسانهای توسط پاسخگویان در طول هفته هم برابر ۳۱/۴۰ ساعت بوده است. همچنین یافتهها نشان داده بین متغیرهای مستقل جنسیت، سن، تحصیلات، محل سکونت، وضعیت تأهل و میزان مصرف رسانهای با متغیر وابستهی سرمایهی اجتماعی رابطه وجود دارد. اما بین متغیر مستقل طبقهی اقتصادی- اجتماعی با متغیر وابستهی سرمایهی اجتماعی رابطه وجود ندارد.
کلیدواژهها
- ازکیا، مصطفی و غفاری، غلام رضا (1380). «بررسی رابطهی بین اعتماد و مشارکت اجتماعی بین نواحی روستایی شهر کاشان»، نامهی علوم اجتماعی، دوره 17، شمارهی 17، صص 31-3.
- بوردیو، پیر (1380). انتخاب عقلانی، ترجمهی مرتضی مردیها، تهران: نشر نی.
- پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنتهای مدنی، ترجمهی محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات روزنامهی سلام.
- تاجبخش، کیان؛ ثقفی، مراد و کوهستانی نژاد، مسعود (1382). «سرمایهی اجتماعی و سیاست اجتماعی»، فصلنامهی رفاه اجتماعی، سال سوم، شمارهی 10، صص 199-155.
- تشکر، زهرا و معینی، محمد رضا (1381). «نگاهی به سرمایهی اجتماعی و توسعه»، فصلنامهی رفاه اجتماعی، سال اول، شمارهی 4، صص 42-25.
- جعفرینیا، غلام رضا (1389). «رابطهی استفاده از رسانههای ارتباط جمعی با سرمایهی اجتماعی سرپرستان خانوار در شهر خورموج»، فصلنامهی رفاه اجتماعی، سال دهم، شمارهی 38، صص 169-141.
- رسولی، محمدرضا و پاک طینت، داود (1390). «بررسی نقش رسانههای جمعی در شکلگیری سرمایهی اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد»، فصلنامهی فرهنگ ارتباطات، سال اول، شمارهی 1، صص 94-61.
- ریاحی، محمد اسماعیل؛ ظهیری نیا، مصطفی و صادقی، سهیل (1394)، «بررسی تأثیر مصرف رسانهای بر میزان سرمایهی اجتماعی شهروندان شهر بندرعباس»، فصلنامهی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال نهم، شمارهی 3، (پیاپی30 )، صص 96-67.
- روشنفکر، پیام و ذکایی، محمد سعید (1385). «جوانان، سرمایهی اجتماعی و رفتارهای داوطلبانه»، فصلنامهی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهی 23، صص 146-113.
- ساروخانی، باقر (1385). جامعهشناسی ارتباطات، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ هفدهم.
- شارع پور، محمود (1380). «فرسایش سرمایهی اجتماعی و پیامدهای آن»، فصلنامهی انجمن جامعهشناسی ایران، سال اول، شمارهی 3، صص 112-101.
- صادقی شاهدانی، مهدی و مقصودی، حمیدرضا (1389). «سنجش سرمایهی اجتماعی استانهای کشور با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی»، دو فصلنامهی دانش سیاسی، شمارهی 12، صص 176-139.
- عبدالملکی، حسین؛ علیدوست قهفرخی، ابراهیم و گودرزی، محمود (1394). «بررسی رابطهی استفاده از رسانه های ورزشی و سرمایهی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران»، پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزشی، سال پنجم، شمارهی 10، صص 23-13.
- فریدی ثانی، معصومه و ظروفی، مجید (1395)، «مطالعهی رابطهی بین مصرف رسانهای و میزان سرمایهی اجتماعی مدیران راهنمایی و دبیرستان منطقهی 2 شهر تهران»، مطالعات جامعهشناسی، سال هشتم، شمارهی 31، صص154-137.
- فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم؛ بررسی سرمایهی اجتماعی و حفظ آن، ترجمهی غلام عباس توسلی، تهران: نشر جهان امروز.
- قدیمی، مهدی (1386). «پیمایشی در سنجش میزان برخورداری دانشجویان از سرمایهی اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامهی تخصصی جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان، سال سوم، شمارهی 1، صص 171-145.
- کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریهی اجتماعی، ترجمهی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- محسنی تبریزی، منوچهر (1375). بررسی آگاهیها، رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- محمودی رجا، زکریا؛ توفیقیان فر، علی حسن؛ اکبری، ایمان و محمودی، محمد (1396)، «بررسی رابطهی مصرف رسانههای ارتباطی و سرمایهی اجتماعی معلمان (مطالعهی موردی: معلمان دورهی دبیرستان شهر سی سخت)»، فصلنامهی رسانه، سال بیست و نهم، شمارهی 1، صص 77-57.
- محمودیان، حسین؛ مقدس، سعید و جهان شاهی، منیژه (1396). «بررسی نقش مصرف رسانهای بر سرمایهی اجتماعی مهاجرین شهر بهارستان»، فصلنامهی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شمارهی ۲ (پیاپی 37)، صص 106-73.
- مک کوایل، دنیس و ویندال، سون (۱۳۸۸). مدلهای ارتباطات جمعی، ترجمهی گودرز میرانی، تهران: نشر طرح آینده.
- ناطق پور، محمدجواد و فیروزآبادی، احمد (1385). «شکلگیری سرمایهی اجتماعی و فرا تحلیل عوامل مؤثر بر آن»، نامهی علوم اجتماعی، شمارهی 28، صص 190-
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1382). ارزشها و نگرشهای ایرانیان (موج دوم)، تهران: دفتر طرح و پیمایش ارزش و نگرشها.
- وزارت کشور، مرکز ملی رصد اجتماعی: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دفتر طرحهای ملی (1394). سنجش سرمایهی اجتماعی کشور: استان همدان، دفتر طرحهای ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مرکز ملی رصد اجتماعی وزارت کشور. - مهرگان، نادر؛ دلیری، حسن و شهانواز، سارا (1391). «برآورد روند سرمایهی اجتماعی در استانهای ایران»، فصلنامهی پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال 20، شمارهی 64، صص 24-5.
- Bourdieu, P (1985). The forms of capital. Handbook of theory and research for the sociology of education, New York: Greenwood.
- Brehm, J. & Rohn, W (1997). «Individual- level evidence for the causes and consequences of social capital». American journal of political science, Vol 41. No 3, Pp 999-1023.
- Coleman, J (1990). Foundation of social theory. Cambridge, MA, Harvard University press.
- Geber, S, Scherer, H and Hefner, D. (2016), Social capital in media societies: The impact of media use and media structures on social capital, International Communication Gazette, Vol 78, Issue 6, Pp 493–513.
- Glaeser, E. (2001). The formation of social capital. Organization for economic co-operation and development.
- Kawachi, Ichiro (1999). «Income inequality and health: pathways and mechanism». Health services research, Vol 34, No 1, Pp 215-227.
- Kim, Sei-hill (2007). «Media Use, Social Capital, and Civic Participation in South Korea», Journalism & Mass Communication Quaterly, Vol 84, No3: pp 477-494.
- Krishna, A & Uphoff, N (2002). Mapping and measuring social capital through assessment of collective action to conserve and develop watersheds in Rajasthan, India. Published in grootaert, c & bastelaer, t (2002). The role of social capital in development. Cambridge University press.
- Offe, C & Fuchs, S (2002). A decline of social capital? The german case. Published in Putnam Robert, D (2002). Democracy in flux: The evolution of social capital in contemporary society. New York. Oxford University.
- Paragal, S, Gilligan. D. O. & Huq. M (2002). Doeas social capital increase participation in voluntary solid waste management. Evidence from Dhaka. Bangladesh published in grootaert, c & bastelaer, t (2002). The role of social capital in development. Cambridge University press.
- Parcel, T, Menagman, E. G. (1993). «Family Social Capital and Problems Children's Behavior», Social Psychology Quarterly. Vol 56. No 2. Pp 120- 135.
- Putnam, R (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community, Simon and schuster, New York.
- Putnum, R. (1993). «The prosperos community: Social capital and public life», The american prospet, 4, 13, Pp35-42.
- Putnam, R. (1995). Democracy in America at Century end. In A. Hadenius (Ed.), Democracy Victory and Crisis, New York: Cambridge University Press.
- Zuniga, Homero Gil de and Jung, Nakwon and Valenzuela, Sebastián (2012). «Social Media Use for News and Individuals' Social Capital, Civic Engagement and Political Participation», Journal of Computer-Mediated Communication, Vol 17, No 3, Pp 319-336.
- Uslaner, E. M. (1998). «Social Capital, Television, and the ‘Mean World’: Trust, Optimism, and Civic Participation», Political psychology, 19 (3), Pp 441-467.
- Woolcock, M. (2000). «The place of social capital in understanding social and economic outcomes. Paper for the international symposium on the contribution of human and social capital to sustained economic growth and well-being, Quebec City, Canada, PP: 12-33.
- Woolcock, M (1998). «Social Capital and economic development: Toward a theoretical synthesis and policy framework», Theory and Society, Vol 27, No 2, Pp 151-208.