نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی مدرسه عالی شهید مطهری

2 دانشگاه الزهرا

3 دانشگاه شهید مطهری

چکیده

مراسم راهپیمایی اربعین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراسم اجتماعی_سیاسی_مذهبی جهان تشیع اهمیت بسیاری دارد؛ در راستای توسعه و ترویج این سنت حسنه شناخت خلأها و رفع نیازهای بانوان که نیمی از جمعیت این راهپیمایی را به خود اختصاص می‌دهند یک ضرورت حساب می‌شود. در این پژوهش از میان روش‌های تحقیق کیفی برای شناسایی موانع این حضور پدیدارشناسی توصیفی به کار گرفته شد. در جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه که با تکنیک نیمه ساختاریافته صورت گرفت‌، 23 نفر از زنانی که بیش از یک‌بار در مراسم شرکت کرده بودند با روش تصادفی انتخاب شدند و مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در پایان برای کاربردی شدن موضوع از مصاحبه‌شوندگان خواسته شد برای این موانع و مشکلات راه‌حل‌های پیشنهادی خود را ارائه دهند پس از جمع‌آوری اطلاعات و توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده به تبیین و تجزیه تحلیل موضوعات پرداخته شد. یافته‌ها حاکی از آن است که موانع و مشکلات زنان جهت حضور در مراسم اربعین در سه بعد "چالش‌های مدیریتی"،"چالش‌های فرهنگی" و "چالش‌های زیرساختی" و تحت مقوله اصلی «عدم آمادگی زیرساخت‌ها در حضور حداکثری بانوان» قابل‌شناسایی هستند. یافته‌ها و پیشنهادات این مطالعه می‌تواند به‌عنوان یک راهنما برای مدیران و سیاست‌گذاران درجهت اولویت‌بندی مسائل و برای محققان درشناسایی محورها و تأمین داده‌های موردنیاز در رفع موانع حضور زنان در پیاده‌روی اربعین به کار رود.

کلیدواژه‌ها

  • اردبیلى، احمد بن محمد. (بی تا). زبدة البیان فی أحکام القرآن. تهران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریه.
  • اکبری، مرتضی؛ غفوریان، فاطمه سادات. (1396). تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از نرم‌افزار ti. تهران: موسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.
  • امینی، عبدالحسین. (1387). آداب کویِ جانان: آداب زیارت حسینی (ترجمه ادب الزائر لمن یمم الحائر). تهران: مشعر.
  • بد، مهدیه (1397). «فهم تجربه زیسته زائران در پیاده‌روی اربعین سال 1395 (بسترها و زمینه‌های شکل‌گیری ابر رویداد اربعین)»، باغ نظر. بهمن ماه، شماره 68، صص 39-48.
  • پرویش، محسن .(1398). «بررسی ظرفیت‌های تمدن سازی در جهان اسلام با تکیه‌بر پیاده‌روی اربعین»، تمدن اسلامی و دین‌پژوهی. زمستان، شماره 2،صص 30-47.
  • پویافر، محمدرضا. (1397). «پیمایش سنخ شناسی زائران اربعین»
  • تاج‌بخش، غلامرضا. (1398). «رضایت‌مندی و زیارت (موردمطالعه: زائران ایرانی شرکت‌کننده در پیاده‌روی اربعین عراق در سال 1398)». پژوهشنامه حج و زیارت. پاییز و زمستان، دوره4، شماره 8، صص 95-121.
  • ثمنی، لیلا؛ شهریاری، معصومه. (1399). «بررسی فقهی حضور بانوان در پیاده‌روی اربعین». پژوهشنامه حج و زیارت. پاییز، دوره5، شماره2 ، صص 71-94.
  • حبلی (ابن زهره)، حمزه بن­على. (1417). غنیةالنزوع الی علمی الاصول والفروع. چاپ اول، قم: موسسۀامام­صادق ع.
  • حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌. چاپ اول، قم: موسسه آل البیت.
  • حمیری، محمد بن حسن. (1413 ق). قرب الاسناد. قم: موسسه آل البیت.
  • دلاور، علی. (1385). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
  • ذوالفقار زاده، محمدمهدی؛ شراهی، اسماعیل. (1398). «واکاوی ادراک زائران از رفتار خادمان در اربعین: روایتی مردم شناختی از پدیده عظیم پیاده‌روی اربعین». دین و ارتباطات. بهار و زمستان، دوره 26، شماره 55، صص 148- 115.
  • ربیع نتاج، سید علی‌اکبر؛ روح‌الله زاده اندواری، عالیه. (1389). «حضور زن در جامعه از دیدگاه قرآن و روایات». پژوهشنامۀ علوم و معارف قرآن کریم. دوره 1، شماره 6، صص 145-167.
  • عاملی (شهید اول )، محمد بن مکی. (1419 ق). ذکری الشیعة فی احکام الشریعة. قم: موسسه آل لبیت.
  • عاملی (شهید اول )، محمد بن مکى. (1417 ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  • انصاری، مرتضى بن محمد امین انصارى. (1414 ق). رسائل فقهیة (للشیخ الأنصاری). چاپ اول، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  • طوسی، محمد بن حسن. (1407 ق). تهذیب الاحکام. چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  • عاملی، سعیدرضا. (1396). «راهپیمایی اربعین حسینی؛ ظرفیت‌ها، چالش‌ها، نمادها و معانی» مرکز پژوهشی سیاست‌های فضای مجازی دانشگاه تهران.
  • علامه محدث نوری، حاج میرزا حسین. (1378). آداب زیارت. تصحیح و تحقیق: محمدحسین صفا خواه _عبدالحسین طالعی. تهران: ابرون.
  • قمّى، ابن قولویه، ابو القاسم جعفر بن محمد. (1398 ق). کامل الزیارات. چاپ اول، نجف اشرف: دار المرتضویة.
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. (بی‌تا). مفاتیح الشرائع. چاپ اول، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  • قاضی طباطبایی، سید محمدعلی. (1383). تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهدا (ع). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
  • کاشانی، ملأ حبیب‌الله شریف. (1404 ق). تسهیل المسالک إلى المدارک. قم: موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل‌البیت.
  • کابلى، محمد اسحاق فیَّاض. (1426 ق). المسائل المستحدثة (للفیَّاض). چاپ اول، کویت: مؤسسه مرحوم محمد رفیع حسین.
  • اصفهانی (مجلسی اول ) ، محمدباقر بن محمدتقی. (1410 ق). بحارالانوار. جلد 98، چاپ اول، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
  • مظاهری، محسن حسام. (1396). پیاده‌روی اربعین الملات جامعه‌شناختی؛ مجموعه مقالات. اصفهان: آرما.
  • محقق ثانی، علی بن حسین. (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت.
  • محقق حلّى، جعفر بن حسن نجم الدین. (1403 ق). الاجتهاد و التقلید (معارج الأصول). چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت.
  • منتظرى نجف‌آبادی، حسین‌علی. (1409). مبانى فقهى حکومت اسلامى. ترجمه: محمود صلواتی، قم: موسسۀ کیهان.
  • موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقابزرگ. (1419 ق). القواعد الفقهیة. قم: الهادی.
  • موسوی عاملی، سید محمد. (1411 ق). مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام. چاپ اول، قم: موسسه آل البیت.
  • نراقی، مولا احمد بن محمدمهدی. (1415). مستند الشیعة فی احکام الشریعة. چاپ اول، قم: موسسه آل البیت.
  • نوری، حسین. (1408 ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. چاپ اول، بیروت_لبنان: موسسه آل البیت.

 Yanowa,dvora. & Schwartz-shea, peregrine. (2006),”interpretation and -
method;empirical research methods and the interpretive turn”. By
M.E,SHARPE London inc.

Priest, h. & Roberts, p. & woods, L. (2002), “An overview of Three Different Approaches to the Interpretation of Qualitative Data”, Part1: Teoretical Issues, Qualitative Approaches, Nurse Researcher.

  • سایت seratnews
  • پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی: ir